Η ελιά είναι γνωστή από τους αρχαιότατους χρόνους και πιθανόν να κατάγεται από το χώρο της ανατολικής Μεσογείου, ενώ οι Έλληνες ήταν ο πρώτος λαός που καλλιέργησε την ελιά στον ευρωπαϊκό μεσογειακό χώρο. Η αρχαιότερη ελιά στον κόσμο βρίσκεται στην Ελλάδα και συγκεκριμένα στο χωριό Ανω Βούβες Χανίων. Η κατά επιστημονική προσέγγιση της ηλικίας αυτής της ελιάς, η οποία έχει περίμετρο 12,55 μέτρα, είναι περίπου 2.500 χρόνια και η πρώτη παρουσία της ορίζεται την Αρχαϊκή-Κλασική περίοδο 650-330 π.Χ.
Η ελιά είναι αιωνόβιο αειθαλές δένδρο, που φτάνει σε ύψος μέχρι και τα 10 μέτρα. Έχει σκληρό αυλακωμένο κορμό, μικρά δερματώδη ασημοπράσινα φύλλα, άνθη σε ταξιανθίες ασπροπράσινου χρώματος που εμφανίζονται προς το τέλος του Μαΐου και καρπούς στρογγυλούς ή ωοειδείς πράσινους στην αρχή και μαύρους όταν ωριμάζουν. Διακρίνουμε 19 ποικιλίες της ελιάς από τις οποίες συλλέγεται καρπός τόσο προς βρώση, όσο και για την παραγωγή ελαιόλαδου.
Η ελιά ευδοκιμεί σε κλίματα εύκρατα χωρίς ακρότητες στη θερμοκρασία (με μέση ετήσια θερμοκρασία 16οC) και υγρασίας, για αυτό είναι ευρύτατα διαδεδομένη στη μεσογειακή ζώνη (όπως στην Ελλάδα, Ιταλία, Ισπανία, Τουρκία, κ.α). Ευδοκιμεί σε πολλές περιοχές του κόσμου, αρκεί η θερμοκρασία να μην κατεβαίνει πολύ και για μεγάλα χρονικά διαστήματα κάτω από το μηδέν, γι’ αυτό και ιδιαίτερα κατάλληλες περιοχές για την καλλιέργειά της είναι οι παραθαλάσσιες.
Από την ελιά χρησιμοποιούνται τα φύλλα, ο φλοιός, ο καρπός και το ελαιόλαδο. Το ελαιόλαδο είναι το κύριο συστατικό της μεσογειακής κουζίνας, που τα τελευταία χρόνια εκτιμάται από τους ειδικούς παγκοσμίως, ως ο υγιεινότερος τρόπος διατροφής.
Τα φύλλα της ελιάς βοηθούν στη μείωση της πίεσης του αίματος και συμβάλλουν στην καλή κατάσταση του κυκλοφορικού. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως διουρητικά, κατά της κυστίτιδας, των ρευματισμών, της αρθρίτιδας και για τη μείωση των επιπέδων του σακχάρου στο αίμα. Για το σκοπό αυτόν (κατά του σακχαροδιαβήτη) χρήσιμο είναι και το αφέψημα που προκύπτει από το φλοιό των νεαρών κλαδιών της ελιάς, που είναι και αντιπυρετικό.
Βιολογικό ελαιόλαδο
Το βιολογικό ελαιόλαδο είναι το ελαιόλαδο που παράγεται με συγκεκριμένες διαδικασίες απόλυτα φιλικές στο περιβάλλον και τον άνθρωπο, σύμφωνα με τους κανονισμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης περί Βιολογικής Γεωργίας. Ασκώντας βιολογική καλλιέργεια απαιτείται οι ελιές να έχουν καλλιεργηθεί χωρίς χημικά συνθετικά λιπάσματα, ζιζανιοκτόνα και φυτοπροστατευτικά προϊόντα . Για να έχει το ελαιόλαδο βιολογική πιστοποίηση πρέπει από την καλλιέργεια στο χωράφι και μέχρι την διαδικασία της τυποποίησης του , να τηρούνται πιστά οι διαδικασίες σύμφωνα με την νομοθεσία περί Βιολογικής καλλιέργειας της ελιάς και παραγωγής ελαιόλαδου.
Είναι προφανές ότι η παραγωγή ενός βιολογικού ελαιώνα θα είναι μικρότερη από την παραγωγή ενός συμβατικού ελαιώνα, κυρίως λόγω της αδυναμίας δραστικών χειρισμών κατά τη λίπανση και τη φυτοπροστασία αλλά και λόγω των ειδικών χειρισμών καθ’ όλην την διάρκεια του κύκλου παραγωγής του ελαιόλαδου ,με συνέπεια η παραγωγή να υπολείπεται από αυτή της συμβατικής καλλιέργειας. Για αυτό και το προϊόν διατίθεται σε σαφώς υψηλότερες τιμές,
Δείτε στην αγορά τα προϊόντα ελαιόλαδου καθώς και διάφορα έλαια εδώ.
Ωφέλη από την κατανάλωση ελαιόλαδου
- Το ελαιόλαδο είναι αποτελεσματικό υπακτικό, χρήσιμο στις περιπτώσεις χολολιθίασης ( σε συνδυασμό και με σταγόνες λεμονιού) και της σπαστικής κολίτιδας.
- Η κατανάλωση ελαιόλαδου φαίνεται να βοηθά στην πρόληψη καρδιαγγειακών νοσημάτων, μέσω διαφόρων μηχανισμών όπως:
- Η βελτίωση του λιπιδαιμικού προφίλ, μέσω κυρίως της αύξησης της HDL “καλής” χοληστερόλης.
- Μείωση της οξείδωσης της LDL “κακής” χοληστερόλης, με αποτέλεσμα την προστασία των αγγείων από τη φθορά που προκαλεί η οξείδωση.
- Η προαγωγή της ενδοθηλιακής λειτουργίας.
- Ο έλεγχος της αρτηριακής πίεσης.
- Βοηθά στην πρόληψη των θρόμβων αίματος που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε έμφραγμα του μυοκαρδίου ή σε φλεβική θρόμβωση.
- Επιστημονικές μελέτες έχουν δείξει πως η κατανάλωση ελαιόλαδου σε συγκεκριμένες ποσότητες (μέση πρόσληψη 54 γραμμάρια ημερησίως), οδηγεί σε μείωση κατά 82% του σχετικού κινδύνου για εμφάνιση εμφράγματος.
- Το ελαιόλαδο συμβάλλει ουσιαστικά στη μείωση του ενδεχομένου εμφάνισης καρκίνου του μαστού καθώς και στην μείωση του ενδεχομένου εμφάνισης καρκίνου του παχύ εντέρου.
- Έχει βρεθεί ότι τα φύλλα ελιάς είναι αποτελεσματικά ενάντια στα αφροδίσια νοσήματα όπως ο έρπης και η γονόρροια καθώς και ενάντια σε οδοντικές μολύνσεις λόγω των αντιϊκών και αντιβακτηριακών ιδιοτήτων τους.
- Μπορεί να συμβάλλει στην εκρίζωση του ελικοβακτηριδίου του πυλωρού, θεραπεύοντας έτσι περιπτώσεις έλκους.
- Έχει αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες.
- Φαίνεται να προλαμβάνει τη νόσο του Αλτσχάϊμερ.
- Μελέτες έχουν δείξει ότι τα συστατικά που βρίσκονται στις μαύρες ελιές, είναι ευεργετικά στην αντιμετώπιση της οστεοπόρωσης και την πρόληψη της οστικής απώλειας, ιδιαίτερα στα μηριαία οστά.
- Ενισχύουν τη γονιμότητα και το αναπαραγωγικό σύστημα.
- Βοηθά στις εξάψεις κατά την εμμηνόπαυση.
- Τα φύλλα της ελιάς βοηθούν στη μείωση της πίεσης του αίματος και συμβάλλουν στην καλή κατάσταση του κυκλοφορικού. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως διουρητικά, κατά της κυστίτιδας, των ρευματισμών, της αρθρίτιδας και για τη μείωση των επιπέδων του σακχάρου στο αίμα. Για το σκοπό αυτόν (κατά του σακχαροδιαβήτη) χρήσιμο είναι και το αφέψημα που προκύπτει από το φλοιό των νεαρών κλαδιών της ελιάς, που είναι και αντιπυρετικό. Τα φύλλα της ελιάς έχουν αντιβιοτικές, αντιϊκές, βακτηριοκτόνες και αντιμυκητιακές ιδιότητες.
- Οι ελιές αποτελούν εξαιρετική πηγή διαιτητικών ινών. Με την κατανάλωση μερικών καρπών της ελιάς κατάλληλα επεξεργασμένων πριν από κάθε γεύμα μπορούμε να μειώσουμε την όρεξή μας έως και 20%.Τέλος ο καρπός της ελιάς γίνεται επίσης πολύ νόστιμο γλυκό του κουταλιού .
Άλλες χρήσεις του ελαιόλαδου
- Το ελαιόλαδο χρησιμοποιείται σαν διαλυτικό ορισμένων φαρμάκων.
- Το ελαιόλαδο είναι ένα εξαιρετικό καλλυντικό για τα μαλλιά και το δέρμα. Εντριβές στο τριχωτό της κεφαλής, δυναμώνουν και αναζωογονούν τα μαλλιά, ενώ δίνει λάμψη στο δέρμα, κάνοντάς το ελαστικό και νεανικό, μειώνοντας παράλληλα τις ρυτίδες.
- Χρησιμοποιείται για την παρασκευή καλλυντικών, σαπουνιών και διαφόρων ειδών καθαρισμού.
- Χρησιμοποιείται ως βάση για τη διάλυση αιθέριων ελαίων.
Εμπόριο ελαιόλαδου
Ο καταναλωτής πρέπει να είναι προσεκτικός όταν επιλέγει ελαιόλαδο και να εκλαμβάνει ως καθοριστικούς τους επίσημους χαρακτηρισμούς του ελαιόλαδου, χωρίς να παρασύρεται από επίθετα του τύπου “παραδοσιακό” ή “γνήσιο” .
Οι ποιοτικές κατηγορίες των ελαιόλαδων επιτρέπεται να διακινούνται και να πωλούνται λιανικά εντός της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, εφόσον περιγράφονται και ορίζονται ως εξής:
α. Εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο
Το ελαιόλαδο αυτό είναι εξαιρετικής ποιότητας και παράγεται χωρίς χημική επεξεργασία. Ο βαθμός οξύτητας δεν πρέπει να ξεπερνά το 0,8%. Το εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο έχει τα καλύτερα ποιοτικά χαρακτηριστικά και διατηρεί ακέραιη τη διατροφική του αξία.
β. Παρθένο ελαιόλαδο
Είναι και αυτό καλής ποιότητας ελαιόλαδο και παράγεται χωρίς χημική επεξεργασία. Ο βαθμός οξύτητάς του δεν πρέπει να ξεπερνά το 2%.
γ. Ελαιόλαδο από εξευγενισμένα ελαιόλαδα και παρθένα ελαιόλαδα
Είναι το έλαιο που λαμβάνεται από ανάμειξη εξευγενισμένου (ραφιναρισμένου) και παρθένων ελαιόλαδων, και η οξύτητά του δεν υπερβαίνει το 1% το οποίο όμως σε καμιά περίπτωση δεν είναι ανώτερο του παρθένου ελαιολάδου.
Λίγα λόγια για το αγουρέλαιο
Αγουρέλαιο είναι το λάδι που παράγεται από τον καρπό της ελιάς όταν είναι άγουρος και πράσινος.
Ξεχωρίζει για την πλούσια φρουτώδη και χαρακτηριστικά πικρή και πικάντικη γεύση του. Είναι το ελαιόλαδο που μας δίνει την αυθεντική γεύση της ελιάς, με τα πολύπλοκα αρώματα, που το κάνουν μοναδικό και πολύτιμο.
Το αγουρέλαιο εκτός των άλλων , περιέχει σε μεγάλο ποσοστό (μέχρι και 5 φορές μεγαλύτερη περιεκτικότητα από το έξτρα παρθένο ελαιόλαδο) δύο σημαντικές φαρμακευτικές ουσίες, την ελαιασίνη και την ελαιοκανθάλη οι οποίες έχουν αντιοξειδωτική και αντιφλεγμονώδη δράση και δημιουργούν ασπίδα προστασίας για την ανθρώπινη υγεία.
