Tι είναι η γλυκόζη ;
Η γλυκόζη ήταν και είναι μια από τις βασικές πηγές ενέργειας, το δε ανθρώπινο είδος από την απαρχή του την αναζητούσε πάντα και την ενέτασσε στον μηχανισμό επιβίωσης του. Αυτός είναι ο λόγος που από μικρή ηλικία, μας αρέσουν πιο πολύ οι γλυκές τροφές και τις αναζητούμε για κατανάλωση. Επειδή η γλυκόζη είναι το καύσιμο που χρησιμοποιεί ο εγκέφαλος μας για να λειτουργήσει, ο οργανισμός μας ελκύεται από τις γλυκές τροφές για να τις καταναλώσει και να βελτιώσει την ενέργειά του.
Γιατί μας αρέσουν οι γλυκές τροφές ;
Οι γευστικοί κάλυκες των περισσότερων ανθρώπων αναγνωρίζουν την γλυκιά τροφή ως κάτι ευχάριστο και εθίζονται σε αυτήν . Αυτό συμβαίνει διότι όταν καταναλώνουμε κάτι ευχάριστο στη γεύση όπως τα γλυκά, παράγεται ένας νευροδιαβιβαστής η ντοπαμίνη, που μας προκαλεί ευφορία και εγρήγορση. Όταν καταναλώνουμε υπερβολικές ποσότητες γλυκών, η ντοπαμίνη υπερπαράγεται, με αποτέλεσμα ο οργανισμός μας να αποκτά ανοχή και να θέλει να την παράγει όλο και περισσότερο για να μας ευχαριστήσει. Αυτό ανατροφοδοτεί την ανάγκη να τρώμε όλο και περισσότερα γλυκά τρόφιμα για να ικανοποιήσουμε τον εγκέφαλό μας με συνέπεια η ζάχαρη να λειτουργεί σαν ναρκωτικό δηλαδή να εθιζόμαστε σε αυτή.
Έχει θρεπτική αξία η ζάχαρη ;
Η κατανάλωση ζάχαρης έχει αυξηθεί δραματικά τις τελευταίες δεκαετίες. Η παγκόσμια κατανάλωση ζάχαρης το 2020 ανήλθε σε 180 εκ. τόνους και υπολογίζεται ότι κάθε άτομο καταναλώνει με διαφόρους τρόπους κατά μέσο όρο 57 κιλά ζάχαρη ετησίως, ενώ κανονικά θα έπρεπε να καταναλώνει με διαφόρους τρόπους κάτω από 10 κιλά ετησίως. Η βέλτιστη κατανάλωση ζάχαρης βέβαια πρέπει να είναι μηδέν διότι η προσθήκη ζάχαρης δεν έχει καμία βιολογική αξία και σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί να θεωρηθεί θρεπτικό συστατικό για τον οργανισμό μας.
Tι προβλήματα μπορεί να προκαλέσει η κατανάλωση ζάχαρης ;
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κρούει τον κώδωνα κινδύνου για τις καταστροφικές συνέπειες της ζάχαρης και ζητά όχι μόνο να μειώσουμε τις ποσότητες που καταναλώνουμε καθημερινά αλλά και να παρθούν τόσον φορολογικά μέτρα, όπως παραδείγματος χάριν σημαντική φορολόγηση των ζαχαρούχων ποτών, όσον και απαγόρευση διαφημίσεων αλλά και απομάκρυνσή τους από αθλητικούς χώρους, ώστε να περιορισθεί η κατανάλωσή τους και έτσι να περιορισθούν οι παγκόσμιες επιδημίες της παχυσαρκίας και του διαβήτη τύπου 2 και οι πολύ σοβαρές επιπτώσεις στο καρδιαγγειακό σύστημα. Σε πρόσφατη μελέτη φαίνεται ότι τριπλασιάζεται η καρδιαγγειακή θνησιμότητα μεταξύ των ενηλίκων που το 25% των θερμίδων τους προέρχονταν από ζάχαρη σε σχέση με εκείνους που κατανάλωναν λιγότερο από 10%.
Οι θετικές επιδράσεις στην υγεία μας όταν μειωθεί η πρόσληψη ζάχαρης φαίνεται να είναι αρκετά γρήγορη. Mελέτη σε παιδιά με μεταβολικό σύνδρομο (διατηρώντας τις συνολικές θερμίδες και τις θερμίδες από υδατάνθρακες σε ίδια με πριν την μελέτη επίπεδα) προέκυψε ότι η μείωση από το 28% των θερμίδων που προέρχονταν από προστιθέμενη ζάχαρη σε 10% είχε σαν αποτέλεσμα μέσα σε 10 ημέρες να μειωθούν σημαντικά τα τριγλυκερίδια, η LDL χοληστερόλη, η αρτηριακή πίεση και η ινσουλίνη νηστείας.
Εκτός από τα παραπάνω η αυξημένη κατανάλωση ζάχαρης μπορεί να προξενήσει και άλλα προβλήματα όπως :
Χρόνια Φλεγμονή
Η αυξημένη κατανάλωση ζάχαρης ενοχοποιείται ως παράγων χρόνιας φλεγμονής στο σώμα δεδομένου ότι συμμετέχει στην διεργασία σχηματισμού ελεύθερων ριζών οξυγόνου, με τα γνωστά τοξικά αποτελέσματα για τον οργανισμό μας.
Μείωση Μνήμης – Γνωστικής Ικανότητας
Η αυξημένη κατανάλωση ζάχαρης έχει συσχετιστεί με χαμηλότερη γνωστική απόδοση , προσοχή και έκπτωση της γνωστικής, λεκτικής και οπτικής μνήμης. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η υπερβολική κατανάλωση σακχάρων προκαλεί βλάβες στη λειτουργία του εγκεφάλου. Πολλές έρευνες αποδεικνύουν ότι υπάρχει θετική συσχέτιση της υπερκατανάλωσης ζάχαρης με την εμφάνιση της νόσου Αλτσχάϊμερ και της κατάθλιψης.
Παχυσαρκία -Διαβήτης
Η υπερβολική κατανάλωση ζάχαρης τις περισσότερες φορές οδηγεί σε αύξηση του βάρους και σε κίνδυνο παχυσαρκίας, προκαλώντας αντίσταση στην ορμόνη “λεπτίνη”, η οποία με απλά λόγια ρυθμίζει την όρεξη μας και μας δημιουργεί το αίσθημα του κορεσμού. Η παχυσαρκία πέραν των προβλημάτων που παρουσιάζει στην καθημερινή ζωή μπορεί να οδηγήσει σε διαβήτη τύπου 2 αλλά και σε καρδιοαγγειακά προβλήματα.
Γήρανση του Δέρματος
Η μεγάλη κατανάλωση ζάχαρης, μειώνει την παραγωγή και την ποιότητα των πρωτεϊνών του κολλαγόνου και της ελαστίνης οι οποίες βοηθούν στην αναγέννηση των κυττάρων του δέρματος με συνέπεια τον πρόωρο σχηματισμό ρυτίδων.
Γλυκαντικές ουσίες που αντικαθιστούν την ζάχαρη
Μέλι
Το μέλι έχει διατροφική αξία σε σχέση με την ζάχαρη που δεν έχει. Η φρουκτόζη που περιέχει, ανάλογα με το είδος μελιού, φθάνει μέχρι 50%. Αυτή η περιεκτικότητα δίνει στον οργανισμό μας την δυνατότητα να το μεταβολίσει από ότι ένα προϊόν υψηλότερο σε φρoυκτόζη. To μέλι είναι ένα φυσικό γλυκαντικό και έχει μέτρια διατροφικά οφέλη, καθώς παρέχει βιταμίνες, όπως Β6 και C ενώ η κατανάλωση παρθένου μελιού, κατά την περίοδο αλλεργιών, μπορεί να μειώσει τα συμπτώματά τους. Περισσότερες λεπτομέρειες για το μέλι θα βρείτε εδώ. Ελληνικά μέλια από πιστοποιημένους παραγωγούς θα βρείτε εδώ.
Στέβια
Η στέβια είναι μία πρωτεϊνη που βρίσκεται στο φυτό στέβια. Είναι γλυκαντική ουσία με χαμηλές θερμίδες και πολύ δραστική διότι απαιτείται πολύ μικρότερη ποσότητα σε σχέση με την ζάχαρη. Διάφορα σνακς με στέβια θα βρείτε εδώ.
Αλλά φυσικά γλυκαντικά : σιρόπι καρύδας, σιρόπι σφενδάμου, σιρόπι ριζιού, νέκταρ αγάβης, Ξυλιτόλη/Σορβιτόλη/Μαννιτόλη.
ΠΡΟΤΑΣΗ
Για την παρασκευή γλυκών τύπου κέικ μπορεί να αντικατασταθεί η ζάχαρη με μέλι. Η ποσότητα του μελιού που θα χρησιμοποιηθεί πρέπει να είναι το μισό της ζάχαρης που επρόκειτο να χρησιμοποιηθεί. Επίσης το νερό της ζύμης πρέπει να είναι μειωμένο κατά 20-25% δεδομένου ότι θα χρησιμοποιηθεί και η υγρασία που υπάρχει στο μέλι. Τέλος το ψήσιμο πρέπει να γίνει σε χαμηλή θερμοκρασία ώστε το μέλι να μην χάσει τις ωφέλιμες ιδιότητές του. Χρησιμοποιούμε μέλι από πιστοποιημένους Ελληνες παραγωγούς και διαλέγουμε μέλι της αρεσκείας μας διότι το κάθε είδος μελιού έχει και τα δικά του ξεχωριστά χαρακτηριστικά. Μπορούμε επίσης σε αντικατάσταση της ζάχαρης να χρησιμοποιήσουμε μαρμελάδες από Ελληνες παραγωγούς οι οποίες δεν περιέχουν ζάχαρη ή διάφορες άλλες γλυκαντικές ουσίες .
Διάφορα προϊόντα χωρίς ζάχαρη και συντηρητικά όπως μπάρες δημητριακών , αποξηραμένα φρούτα , μαρμελάδες, κ.α θα βρείτε εδώ.
